Sagarrak, txoriak, tximeletak, trikuak…
Iritsi zara, lagun ibiltari hori, gizoniloek bisitatzen omen zuten iturri gordera…
Hala nahi baduzu, eseri iturri aurreko plazatxo horretan eta egin hitz-aspertu bat. Bernardo Atxagak horixe bera egiten omen zuen lagun artistekin: Mikel Laboa kantariarekin, Jose Luis Zumeta eta Ricardo Toja pintoreekin…
Atseden hartu ondoren, bidearen azken tarteari ekingo diozu orain: “Ibargai” baserria, Asteasuko zaharrenetarikoa, “Zerra”, arotzaren semearentzako leku zinez berezia, herriko plazako iturri alai eta biribila… Eta orain udaletxea den horren barruan, idazlea mutil koskorra zen garaiko eskola.
Manzanas, pájaros, mariposas, erizos…
Acercaos, amigas y amigos caminantes, al manantial del que bebían los duendes…
Estáis en el lugar ideal para sentaros a descansar y charlar. Eso es precisamente lo que hacía Bernardo Atxaga con sus amigos artistas: el cantante Mikel Laboa, los pintores José Luis Zumeta y Ricardo Toja…
Tras este breve descanso, ya estáis en el tramo final del recorrido. Podréis ver “Ibargai“, uno de los caseríos más antiguos de Asteasu, la alegre fuente circular de la plaza, y el edificio del Ayuntamiento, en cuyo interior estaba la escuela de “los chicos mayores” del pueblo.
Apples, birds, butterflies, hedgehogs…
Dear travellers, you have reached the secret spring where imps are believed to have come to drink.
If you like, why not sit for a while in the little square and enjoy a nice leisurely chat? This is exactly what Bernardo Atxaga used to do with his artist friends, the singer Mikel Laboa and the painters Jose Luis Zumeta and Ricardo Toja.
When you are rested, you can continue on with the last part of the trail, which will take you past the Ibargai farmhouse, one of the oldest in the town, the charming circular fountain in the town square and the town hall, which was once the school where Atxaga spent his teenage years.
Pommes, oiseaux, papillons, hérissons…
Chers amis marcheurs, approchez-vous de la source où venaient boire les lutins…
C’est l’endroit idéal pour faire une halte et bavarder tranquillement. C’est exactement ce que faisaient Bernardo Atxaga et ses amis artistes: le chanteur Mikel Laboa, les peintres José Luis Zumeta et Ricardo Toja…
Après une courte pause, vous aborderez la dernière partie du chemin avec la ferme “Ibargai”, l’une des plus anciennes d’Asteasu, la charmante fontaine circulaire sur la place et à l’intérieur de l’Hôtel de Ville, l’ancienne école des “grands garçons” du village.
Zuen begiak, eta zuen etxeetako leihoak,
eta zuen eskuak zabaltzen dizkiezue.
Xoriak laudatu egiten dituzue,
lausengu lirikoak ere dedikatzen dizkiezue.
Baina xoriak zuengandik beti ihes doaz.
XORIEN IHESA
Joseba Sarrionandia
«Xoriek 17»
MIKEL LABOA.
Elkar, 2005.
Geldiro haziko zara mara-mara,
sagarrondo xume zipriztin ttotto,
doi-doi gizenduz sagarrondo ttipi,
hogei urtez gero egonen zara pottolo.
Zure abarrez txintxilikatuko dira
armiarmak, euritxuaren ttanttoak,
zure txuloetan gordeko kattagorriak,
kattagorri lapur buztan-haundiak (…)
SAGARRONDO BATI SEHASKA KANTA
Ruper Ordorika & Bernardo Atxaga
«Hautsi da anphora»
Xoxoa, 1980.
Geldiro haziko zara mara-mara,
sagarrondo xume zipriztin ttotto,
doi-doi gizenduz sagarrondo ttipi,
hogei urtez gero egonen zara pottolo.
Zure abarrez txintxilikatuko dira
armiarmak, euritxuaren ttanttoak,
zure txuloetan gordeko kattagorriak,
kattagorri lapur buztan-haundiak (…)
SAGARRONDO BATI SEHASKA KANTA
Ane Aseginolaza & Bernardo Atxaga
«Gorri isila»
MIREN ARANBURU ENSEMBLE.
2002.
Tximeleta haiek hegal egiten
itsasoaren barren aldera,
milaka tximeleta beilegi
uhinen gainetik.
Kostaldetik bereizi ziren
laino ttiki bat bezalaxe,
baporeak atzean utziz
galdu egin ziren.
Tximeleta haiek hegal egiten
itsasoaren ixiltasunerantz.
Ez joan, ez joan, itsaso horretan
pausalekurik ez da.
Ez dago irlarik
ez dago harkaitzik,
itsasoan ez dago
ur iluna besterik.
TXIMELETA REGGAE
Jean Marie Ecay & Bernardo Atxaga
«Ezpaloian»
ITOIZ.
Elkar, 1985.
Esnatu da trikua habi hosto lehorrez egindakoan,
eta dakizkien hitz guztiak ekartzen ditu gogora;
gutxi gorabehera, aditzak barne, hogeita zazpi hitz.
Eta gero pentsatzen du: Amaitu da negua,
ni trikua naiz, bi zapelatz gora dabiltza hegaletan;
Marraskilo, Zizare, Zomorro, Armiarma, Igel,
Zein putzu edo zulotan ezkutatzen zarete?
Hor dago erreka, Hau da nire erresuma, Goseak nago.
Eta berriro dio: Hau da nire erresuma, Goseak nago (…)
TRIKUARENA
Ruper Ordorika & Bernardo Atxaga
«So’ik so’»
Nuevos medios, 1995.
Esnatu da trikua habi hosto lehorrez egindakoan,
eta dakizkien hitz guztiak ekartzen ditu gogora;
gutxi gorabehera, aditzak barne, hogeita zazpi hitz.
Eta gero pentsatzen du: Amaitu da negua,
ni trikua naiz, bi zapelatz gora dabiltza hegaletan;
Marraskilo, Zizare, Zomorro, Armiarma, Igel,
Zein putzu edo zulotan ezkutatzen zarete?
Hor dago erreka, Hau da nire erresuma, Goseak nago.
Eta berriro dio: Hau da nire erresuma, Goseak nago (…)
TRIKUARENA
Jabier Muguruza & Bernardo Atxaga
«Kitarra bat nintzen»
Elkar, 1996.
Bernardo Atxagaren ahotsean
Oroitzapenak, istorioak, pasadizoak…
Explicaciones grabadas.
Recorded explanations.
Explications enregistrées.
14
Zerrategia
La serrería
The Sawmill.
La scierie.
Muskerraren Bidea. Ibargai baserria
Bi anai
El hijo del acordionista
15
Herriko plaza.
Iturri zirkularra
La plaza.
La fuente circular.
The Square.
The Circular Fountain.
La place. La fontaine
circulair.
Muskerraren Bidea. Iturri zirkularra. Asteasu
Bi anai
Txoria berriro. Pauloren bizimodua
Aitari lurra eman eta hurrengo goizean bertan Paulo lehegora itzuli zen, eskola utzi eta zerrategian hasi zenez gero egiten zuen bizimodura. Aurreneko argiarekin jaikitzen zen, eta elizako erlojuak zazpi aldiz jotzen zuenerako egina izaten nuen malkarreko bidea eta laneko arroparekin aritzen zen egur artean. Eguerdi aldera joan-etorri bat egiten zuen etxera, Danielekin bazkaltzeko baliatzen zuena; gero zerrategira jaisten zen eta bertan pasatzen zuen arratsaldea.
Ibilbidea
